Sonnenborgh Museum en Sterrenwacht

Gek op sterrenkunde? In Sonnenborgh komt het heelal even heel erg dichtbij. In het museum en de sterrenwacht, dat gebouwd is op een 16e-eeuws bastion, staan drie telescopen op de hemel gericht. Hiermee kun je, de maan, planeten, sterren en de zon bekijken.

Museum en Sterrenwacht
Tegenwoordig is Sonnenborgh een publiekssterrenwacht en een museum voor weerkunde, sterrenkunde en bastiongeschiedenis. Ga op zoek naar kanonsgaten achter de metersdikke muren van het 16de-eeuwse verdedigingswerk. Beklim de trappen naar de 19de-eeuwse sterrenkoepels en kijk op een donkere avond naar sterren en planeten. Voorspel het weer als een echte weerman of bekijk de zon van dichtbij met een speciale zonnetelescoop.

In Sonnenborgh maakt de bezoeker een ruimtereis waarin hij als een wetenschapper aan de slag gaat. Een tablet leidt rond, stelt vragen en daagt uit tot het doen van proefjes. Jong en oud worden zo uitgedaagd om meer te ontdekken over het heelal en onze plaats daarin. Zo kan de bezoeker zelf de zon onderzoeken, de telescoop scherpstellen op Saturnus en een zelfgebouwde raket lanceren. Dit alles op een plek waar wetenschappers altijd toonaangevend onderzoek hebben gedaan. Hier richtte de meteoroloog Buys Ballot in 1854 het KNMI op. Hier was vanaf 1639 de eerste botanische tuin van de Universiteit Utrecht. Hier werd baanbrekend zonneonderzoek gedaan dat de basis vormde voor de een van de eerste zonneatlassen ter wereld. En hier werd tot begin 20e eeuw de tijd voor de stad Utrecht bepaald met behulp van de Meridiaankijker.

Geschiedenis
Het bastion Sonnenborgh werd in de 16e eeuw gebouwd in opdracht van keizer Karel V, omdat hij de stad Utrecht wilde verdedigen tegen een nieuw wapen: het verrijdbare kanon. De stadsmuren werden daarom versterkt met vier bastions, waarvan Sonnenborgh de enige is die bijna helemaal intact is gebleven.

In 1851 kwam de bekende natuurkundige Buys Ballot met het idee om bovenop Sonnenborgh een sterrenwacht en een weerkundig instituut te bouwen. De universiteit stemde daarmee in en zo werd Sonnenborgh een sterrenwacht en werd in 1854 het  Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) opgericht.

Het bastion zelf raakte in de 19e eeuw in de vergetelheid, tot archeologen tussen 1998 en 2003 het bolwerk hebben uitgegraven en hersteld. Tijdens de werkzaamheden stuitten zij onder andere op de overblijfselen van een hortus medicus uit de zeventiende eeuw en een chemisch laboratorium van rond 1700. 

sonnenborgh.nl