Quatuor pour la Fin du Temps

In oktober 2021 speelde het Aeternum Kwartet – viool, klarinet, piano en cello – al eerder het aangrijpende stuk dat Olivier Messiaen (1908-1992) in 1941 in een Duits krijgsgevangenkamp componeerde én uitvoerde.

Bijna vier jaar later herhalen we dat. Niet alleen omdat het een prachtig en aangrijpend stuk is, ook omdat het tachtig jaar na WO II niets aan actualiteit heeft verloren. Het stuk verklankt ook de huidige wereld, met al haar misère en spranken hoop en optimisme.

Quatuor pour la fin du temps werd voor het eerst op 15 januari 1941 opgevoerd, in de bittere kou van het krijgsgevangenkamp Stalag VII-A in Görlitz, op de grens van Duitsland en Polen. Het werd gespeeld op bij elkaar geraapte en krakkemikkige instrumenten, met Messiaen op piano. Honderden Franse gevangenen luisterden in doodse stilte. Messiaen zou later zeggen: ‘Nooit is er met meer aandacht en begrip naar mijn muziek geluisterd.’

Voor het Quatuor pour la fin de temps liet Messiaen zich inspireren door het bijbelboek Openbaring 10, vers 5-7, dat over het einde der tijden gaat en dus ook over de eeuwigheid: ‘Toen hief de engel die ik op de zee en het land zag staan zijn rechterhand naar de hemel. Hij zwoer: Zo waar de schepper van de hemel en alles wat daarin is, en van de aarde met alles wat daarop is, tot in eeuwigheid leeft: het is de hoogste tijd! ‘ Messiaen wilde met zijn ‘Quatuor’ het nu overstijgen.

Het stuk wordt uitgevoerd door:

• Evelina Vorontsova, de Russische meesterpianiste die heeft opgetreden met internationale orkesten onder leiding van Yehudin Menuhin, Lev Markiz, Jan Stulen, Stewart Robertson en Alexander Wakulsky.
• Josje ter Haar op viool. Violiste bij het Ives Ensemble, Eerste violiste bij het Radio Filharmonisch Orkest en concertmeester bij het Residentie Bach Orkest.
• Martha Xavier op klarinet, die heeft opgetreden met het Cascais & Oeiras Chamber Orchestra, het CSUF Symphony Orchestra en met het Lisbon Youth Metropolitan Orchestra.
• Arjen Vredenburg op cello die enige jaren in New York verbleef waar hij met diverse kamerensembles masterclasses volgde bij Nathaniel Rosen en bij Menachim Pressler.

Toegang vrij. Collecte na afloop (richtbedrag € 17,50, te betalen via QR-code)