Veel gebouwen in Utrecht hebben een verhaal. Waarvan zijn ze in de voorbije jaren of zelfs eeuwen getuige geweest? Willemijn Roodbol en Feya Hijl zoeken het voor je uit. Deze maand: Paleis Lofen. Als je niet oplet, loop je er zo langs: het toegangspoortje van Paleis Lofen aan de Vismarkt. ‘Het verborgen paleis’, wordt het dan ook wel genoemd. Het is een van de vele oude bouwwerken die onder de Utrechtse straten liggen, en de plek waar Utrecht op 2 juni 1122 stadsrechten kreeg van de Duitse keizer Hendrik V. Toen het paleis nog werd gebruikt, was er geen ingang aan de buitenkant en kon je alleen naar binnen via de bisschoppelijke burcht rondom het Domplein. Het huidige poortje aan de Vismarkt is dus pas later geplaatst. In de volksmond werd dit middeleeuwse stadsverblijf Lofen genoemd. Het is rond 1040 gebouwd, binnen de veilige muren van de burcht. Waarschijnlijk is de naam afkomstig van een soort balkon (loggia) dat het paleis moet hebben gehad, of van het Duitse woord laube, een ander woord voor (zuilen)galerij. Het gebouw heeft er zo’n twee eeuwen gestaan, tot een negendaagse stadsbrand in 1253 het bovengrondse deel verwoestte. Vandaag de dag zijn er nog resten te vinden in de kelders van panden aan het Domplein en de Vismarkt, die destijds de begane grond van het paleis vormden. Vroeger lag het paleis op straatniveau, maar doordat Utrecht steeds meer lagen is gaan bouwen boven op de oorspronkelijke gebouwen, bevindt het oorspronkelijke paleis zich in wat nu de kelders zijn. Fun fact: door alle archeologie die op elkaar gestapeld is, ligt het Domplein nu 5 meter hoger dan 2000 jaar geleden. Het ondergrondse gebouw wordt ook wel ‘Het verborgen paleis’ genoemd. Het souterrain van het paleis was waarschijnlijk de plek voor het personeel en/of voor Utrechters om belasting te komen betalen. Op de eerste verdieping vertoefden de keizer en zijn vrouw. Hoe het interieur eruitzag, is gokken. Waarschijnlijk vrij leeg, aangezien de keizer er weinig verbleef en zijn meubels meenam van paleis naar paleis. Architect Willem Stooker, ook betrokken bij andere Utrechtse archeologische opgravingen, begon in 1931 met het uitgraven van Lofen, maar tot op de dag van vandaag is nog steeds niet het hele paleis blootgelegd. Sinds 2 juni 2022 is Paleis Lofen met een tour toegankelijk voor publiek. Bij binnenkomst stap je in de kelder van voormalige bakkerij André en de Laat. Dankzij de gewelven en mooie zuil in zijn kelder had de bakker destijds al door dat er iets bijzonders aan de hand was. Bij zijn pensionering schonk hij zijn kelder aan de stad Utrecht zodat de hele ruimte kon worden uitgegraven. De kelder van restaurant Walden is ’s avonds een studentenclub, maar overdag toegankelijk voor de bezoekers van het paleis. Er zijn originele zuilen te vinden en de dansvloer is de originele stenen paleisvloer. De hoop is dat uiteindelijk alle kelders weer terugkomen bij Paleis Lofen zodat het hele souterrain uitgegraven kan worden. En wie weet welke schatten er dan nog aan het licht komen. Zelf Paleis Lofen bezoeken? Met code UIT25 krijg je 25% korting op de Tijdreistour. Geldig tot 1 maart 2025. www.paleislofen.nl.