Wat is normaal en wie bepaalt dat eigenlijk? En als je buiten die definitie valt, mag je dan niet meedoen? Daar lijkt het soms wel op. Drie events gooien dat systeem deze maand op de schop. Het Centraal Museum opent deze maand Ik ben gewoon hier, een tentoonstelling waarin handicap wordt onderzocht in alle facetten: van heersende stereotype beelden en stigma’s, tot handicap als artistieke expressie en identiteit. Het is een initiatief van het Kreukelcollectief, een groep gehandicaptenactivisten, historici, wetenschappers en kunstenaars die als doel hebben het erfgoed van de gehandicaptenemancipatiebeweging veilig te stellen. Want dat blijkt niemand te doen, zegt Liorah Hoek, van het Kreukelcollectief. ‘De geschiedenis van gehandicapten wordt in Nederland niet goed bijgehouden en als het gaat over inclusiviteit wordt deze groep vaak overgeslagen.’ Dat komt volgens haar doordat een handicap gezien wordt als een individueel probleem. ‘Maar het is een onderdeel van de menselijke diversiteit, niet iets dat daarbuiten staat. Iedereen kan morgen gehandicapt zijn. Sociaal gezien is iets pas een handicap in contact met de maatschappij. Als alles rolstoeltoegankelijk is, sta je er als roller niet buiten.’ (Bruin, Self portrait 5 / Self portrait 6) Rolstoel onderwater Het Centraal Museum dacht aanvankelijk niets over het onderwerp in de collectie te hebben, maar dat bleek niet waar. Liorah: ‘Het was er wel, maar het wordt niet gezien of benoemd. En ook kijken wij er anders naar. Een schilderij van Marlene Dumas van een persoon met drie benen gaat misschien niet over handicap, maar wij herkennen er toch iemand in die niet aan de norm voldoet.’ Ik ben gewoon hier toont kunst en historisch materiaal. Van klinieken waar mensen werden weggestopt tot de discussie over dragerschapstesten op basis waarvan kinderen met een bepaalde ziekte niet geboren worden. Liorah: ’Drie mensen uit ons collectief zouden dan niet bestaan… De vraag is: wie bepaalt wat mooi en normaal is? Het is niet dat we willen zeggen: een handicap is fantastisch, neem er ook een! Maar het moet gewoner worden. Niemand is perfect. Iedereen is oké.’ In de tentoonstelling is kunst te zien van oude meesters, maar ook nieuw werk. Zoals een video van Sue Austin, waarin ze in een rolstoel onderwater langs een koraalrif zweeft. Gon Buurman en Menko Dijksterhuis tonen over erotiek, soms met medische objecten, en van Mette Sterre zijn onder andere kleine 3D-geprinte lichamen te zien met soms vreemde vormen. Een hele zaal is gewijd aan sensualiteit, met sculpturen die je mag aanraken van Simone Donkersloot en Karin Arink. Ook geur en geluid spelen een rol. Finnegan Shannon reageert met zitobjecten en kussens op het feit dat er weinig plekken zijn om te rusten in een museum. Als je moeite hebt met lopen of staan, is dat een probleem. Hokjes doorbreken Kunstenaar Jan Hoek is al langer bezig met het doorbreken van de hokjes in de kunstwereld. Hij werkt vaak samen met allerlei buitenbeentjes en richtte de inclusieve kunstruimte No Limits! Art Castle op. Die staat vanaf deze maand in de tuin van het Centraal Museum. ‘Mensen met een beperking of handicap worden vaak in een apart circuit gegooid en komen bijna nooit in gewone musea,’ vertelt hij. ‘Wij proberen de bijzonderste mensen met een talent samen te brengen.’ In de tuin van het museum is werk te zien van deelnemers van de De Wijde Doelen in Utrecht en Atelier Totem in Zeist, twee ateliers voor mensen met een zorgvraag. En van jonge queer kunstenaars uit de stad. Al het werk in de expositie The Castle of Many Bodies gaat over het lichaam en het is allemaal in keramiek. Jan: ‘De kunstenaars zijn deels mensen die een lichaam hebben dat anders werkt dan het standaard-ding. En dan krijg je natuurlijk vragen als “Wat is het standaard-ding?” En dat is precies het soort vragen dat we aan de orde willen stellen.’ Jan zette het initiatief op nadat hij zelf met veel plezier samenwerkte met Bruin Parry, een kunstenaar met downsyndroom die hij al van kinds af aan kent. Hij was de oppas van Bruin en samen waren ze altijd al veel aan het maken. Toen Jan kunstenaar werd, wilde Bruin dat ook, maar in de speciale ateliers voelde hij zich niet thuis. Nu werkt Bruin vier dagen per week in de studio van Jan. ’Ik dacht, hoe wij samen werken dat is zo leuk, het is eigenlijk heel raar dat er een lijn is tussen die twee werelden,’ aldus Jan. ‘Dus toen hebben we No Limits! Art Castle opgezet: een ruimte waar iedereen welkom is, ongeacht mentale of fysieke beperkingen.’ (Jan Hoek en Bruin Parry, by Jonnah Bron) Zelfportretten Samen exposeren Jan Hoek en Bruin Parry deze maand bij Galerie Larik, een plek die zelf ook een brug is tussen twee werelden. Larik werkt namelijk samen met eetcafé ZiZo, het eerste bedrijf in Nederland dat bijna helemaal gerund werd door mensen met een beperking. Jan zoekt in zijn werk vaak de randen van de maatschappij op. Hij geeft mensen die niet gezien worden een podium in zijn foto’s. Hij werkte bijvoorbeeld samen met sekswerkers, daklozen en een ex-heroïneverslaafde. ‘Ik maak meestal foto’s van mensen die een totaal ander leven hebben dan ik, maar in wie ik wel wat van mezelf herken.’ Bruin maakt tekeningen, foto’s en installaties. In de tentoonstelling in Larik hangen zelfportretten. ‘Het zijn foto’s waarvoor ik mezelf style. Mijn haar, goede pose, goede stijl,’ aldus Bruin. Hij trekt mooie kleren aan, speelt met lichtval en kijkt goed naar hoe modebladen dat doen. Dat zijn moeder styliste is, heeft er misschien wel iets mee te maken. ‘Zij maakte voor de Linda een fotoserie over kinderen met Down en daar zat ik ook bij.’ Bassie en Adriaan Bruin houdt erg van muziek en dansen. Hij treedt op als Bruin Jackson en maakte een elpee. Met Jan maakte hij ook een serie ondergoed met hun tekeningen erop. Ze delen eenzelfde uitbundigheid in hun werk. Toch levert samenwerken wel wat hobbels op. Jan: ‘Dan is er altijd wel wat discussie, want we vinden niet precies dezelfde dingen leuk. Bruin houdt bijvoorbeeld heel erg van Bassie en Adriaan en ik niet zo. En hij vindt het dan weer niet zo leuk als ik dingen over queer of gender wil maken.’ Een groot verschil om te overbruggen, maar de zoektocht naar een nieuwe Bassie die ze allebei leuk vinden levert wel veel lol op. 17 april t/m 24 augustus 2025, Ik ben gewoon hier, Centraal Museum / The Castle of Many Bodies, No Limits! Art Castle, tuin Centraal Museum, centraalmuseum.nl t/m 26 april 2025, I love myself, I love others, Bruin Parry en Jan Hoek, Galerie Larik, galerielarik.nl Evenement Kreukelcollectief: Ik ben gewoon hier Centraal Museum In deze tentoonstelling kijk je vanuit handicap naar maker, mens en maatschappij - in alledaagse ervaringen en kunst vol fantasie. Het Kreukelcollectief – een groep gehandicapte kunstenaars, activisten en onderzoekers – zet in het idee van een maakbaar leven op z'n kop. Datum za 19 apr t/m zo 24 aug Tijd di t/m zo: 11:00 - 17:00 Bekijk evenement Evenement I like myself, I like Others Galerie Larik Met werken van Bruin Parry en Jan Hoek. De expositie toont hoe de kunstenaars op bijzondere wijze met elkaar verbonden zijn. Sinds Parry's geboorte kennen ze elkaar al en wanneer de twee kunstenaars hun krachten bundelen creëren ze iets magisch. Tijd diverse tijden Bekijk evenement Locatie Centraal Museum Het Centraal Museum verrijkt je met kunst en cultuur uit de wereld van Utrecht. Van Rietveld tot de Utrechtse Caravaggisten, van Dick Bruna tot Moesman en van Viktor & Rolf tot het eeuwenoude Utrechtse schip. Bekijk locatie Locatie Galerie Larik galerielarik.nl Bekijk locatie