Met Donnerwetter en Shaking Godspeed maken Rocco Ostermann en Wout Kemkens voornamelijk alternatieve rock. Maar de twee Achterhoekers hebben ook een sociaal muziekproject: De Niemanders. Op hun debuutalbum uit 2020 gingen De Niemanders de muzikale samenwerking aan met gedetineerden. Als ‘embedded musicians’ speurde het tweetal gevangenissen af naar bijzondere verhalen en muzikanten, op zoek naar de kantelpunten en sleutelmomenten in de levens van hen die de verkeerde keuzes hebben gemaakt. Samen met een aantal muzikale gedetineerden namen ze een album op. Voor de opvolger bezochten ze, met producer Rick Wiegerinck, azc’s door het land, op zoek naar muzikaal talent. Dat leidde tot een bijzondere mix van afrobeat, desert rock, psychedelica en alternatieve rock. Een gesprek met een van de initiatiefnemers, Wout Kemkens. Lezers vragen zich vast af wat die bandnaam betekent… ‘Een niemander is iemand met een tijdelijke status, een nummer. Je gaat een procedure in, er volgt een uitslag, maar daar heb je nauwelijks invloed op. Er wordt over je beslist: je wordt behandeld alsof je niet echt iemand bent. Zowel voor gedetineerden als voor asielzoekers geldt: er wordt veel over hen gepraat en geschreven, maar weinig door hen. En dus laten wij de Niemanders aan het woord.’ Als asielzoeker word je behandeld alsof je niet echt iemand bent Hoe kwamen jullie op het idee om het muzikale talent deze keer in azc’s te zoeken? ‘We zijn eerst gaan kijken bij de daklozenopvang in Arnhem, maar de mensen daar bleken niet in staat om muziek te maken. Ze waren vooral bezig met uitrusten. Eerst eten en een dak boven je hoofd, daarna pas komt de creativiteit. Via een vriendin hebben we contact gelegd met AZC Grave, omdat het personeel daar erg van muziek houdt. Dat voelde meteen erg goed.’ Hoe zijn jullie vervolgens te werk gegaan? ‘Op dezelfde manier als bij ons eerste project: door briefjes op te hangen. Dan is het natuurlijk afwachten wie er reageert, maar er bleek verrassend veel talent te zijn. Met onze mobiele studio zijn we naar andere azc’s in het land gereden om muzikanten te zoeken. Uiteindelijk vonden we mensen uit onder meer Syrië, Turkije, Somalië, Iran, Colombia en Rusland die wilden meewerken.’ Vlnr: Wout Kemkens, Rocco Ostermann en Rick Wiegerinck Oké, dan heb je een aantal geschikte muzikanten. Hoe gaat het dan verder? ‘We zijn met ze gaan jammen. Uit die sessies zijn meer dan honderd ideeën voortgekomen. De beste hebben wij uitgewerkt tot nummers. Soms is een jam een-op-een gebruikt in een nummer, een andere keer hebben we er elementen aan toegevoegd. Op onze single Mermaid Song bespeelt een Turkse vrouw de saz (Turks snaarinstrument, red.). Dat stukje komt rechtstreeks uit een jam. Ook een koortje, afkomstig uit een sessie met een Somalische jongen en twee zangeressen, hebben we op plaat exact zo overgenomen. En op een Eritrese beat lieten we een Iraanse zanger zingen. Het voordeel van een mobiele studio is dat je het moment van ontstaan erin kunt houden.’ Verliep het project soepel? ‘Aanvankelijk was het best onzeker omdat de asielprocedure zo onvoorspelbaar is. Een toetsenist met wie we fijn samenwerkten moest binnen twee weken het land verlaten toen hij een negatief besluit kreeg van de IND. En een zanger met wie we in Arnhem een sessie hadden opgenomen, werd ineens overgeplaatst naar een azc 200 kilometer verderop.’ Het album klinkt heel gevarieerd, met invloeden uit Afrikaanse en Arabische muziek. Hoe was het voor jullie om met deze muziekstijlen te werken? ‘Rocco en ik houden allebei erg van psychedelica en die hoor je ook terug in Arabische en Perzische muziek. En die muziek is vaak gericht op improvisatie, iets wat wij ook graag doen. De liedjes met een Afrikaans karakter waren wel nieuw terrein voor ons. We zijn veel naar Afrikaanse muziek gaan luisteren. Een van de leukste dingen van deze samenwerking was dat we elkaar hebben geïnspireerd. We hebben veel muzikale ontdekkingen gedaan!’ De Niemanders brengen ook een krant en een podcast uit. ‘Asielzoekers die niet aan het album hebben meegewerkt, krijgen daar toch een podium. Ze vertellen er bijvoorbeeld hun verhalen over onrecht bij een procedure, of over mensensmokkelaars. Hoe werkt dat precies, vluchten vanuit Syrië, en wat doet het psychologisch met je? In de podcast praten mensen over hun dromen. Dat zijn louterende verhalen van positieve, toekomstgerichte mensen.’ Jullie eerste album kreeg een goede respons. Wat willen jullie bereiken met dit project? ‘We hopen dat mensen het uniek vinden en zeker niet cheesy. Het album bevat geen tranentrekkers. Het is goede muziek met interessante verhalen, met als boodschap: die mensen kunnen echt wat!’ De Niemanders staan op 21 september 2024 in EKKO, samen met Rudeboy (Urban Dance Squad), ekko.nl Locatie EKKO EKKO is een poppodium in de binnenstad van Utrecht met vernieuwende (inter)nationale bands. Bekijk locatie