In zijn theaterlezing fileert historicus en tv-personality Maarten van Rossem op zijn kenmerkende wijze actuele, maatschappelijke en politieke kwesties. Er valt zeker wat te lachen, zegt hij, maar: ‘Het is wel belangrijk om te vermelden dat ik geen cabaretier ben. Ik zing geen liedjes en doe geen gekke dingen.’ tekst: Machiel Coehorst fotografie: Casper Rila Bel me niet voor één uur ’s middags,’ is het advies. Maarten van Rossem is niet zo van het vroege opstaan. Hij werkt en leest tot diep in de nacht en houdt er een geheel eigen dagritme op na. Als ik hem rond een uur of twee benader voor een interview, blijkt het toch nog ongelegen te komen, want op hetzelfde moment wordt hij op zijn andere telefoon gebeld door zijn vrouw. ‘Nog een tip: neem nooit twee telefoons.’ Belemmert dit dagritme je niet in je dagelijkse bezigheden? ‘Nee hoor, er valt prima mee te leven. Het vroegste optreden dat ik ooit heb gedaan was om drie uur in de middag. De tijden dat ik college gaf op de universiteit kon ik zelf bepalen. Alleen toen mijn kinderen nog jong waren, stond ik vroeg op.’ Een theaterlezing: wanneer ontdekte je dat dit weleens iets voor jou zou kunnen zijn? ‘Dat is min of meer toevallig gebeurd. Jarenlang blikte ik samen met Frans Smits, toenmalig hoofdredacteur van het Historisch Nieuwsblad, in het Parooltheater te Amsterdam terug op het jaar. Het Parooltheater is het kleinste van Nederland, er kunnen maar 25 mensen in. Het was altijd uitverkocht. Op een goede dag vertelde Frans me dat hij Paradiso had geregeld. Ik zei: “Daar kunnen wel 800 mensen in, dat krijgen we nooit gevuld.” Maar binnen een uur was het uitverkocht. En ik vond het erg leuk om te doen. Het is niet wezenlijk anders dan college geven op de universiteit, wat ik dertig jaar gedaan heb. Het enige verschil is dat je voor het theater moet betalen.’ Hoe bereid je je voor op dit optreden? ‘Niet. Ik heb een vaag idee in mijn hoofd waar ik het over wil hebben, maar zet niks op schrift. Het aardige hiervan is dat het in elke zaal weer anders wordt, afhankelijk van de actualiteit en de reacties uit de zaal. Ik moet er niet aan denken om twintig keer hetzelfde te doen. Ook de stad waar ik optreed heeft invloed op de voorstelling. Speel ik in Noordwijk, zoals vanavond, dan vertel ik iets over mijn vakanties naar zee daar als kind. En gisteren stond ik in een curieus theater in Helmond, gebouwd in een rooms-katholieke kerk. Dan begin ik met een verhaal over hoe het de rooms-katholieken de afgelopen eeuw is vergaan in Nederland. Niet zo best natuurlijk, want ze zijn er nauwelijks nog. Of ze zijn vertrokken of uitgestorven.’ Welke reacties krijg je zoal uit de zaal? ‘Een enkele maal ga ik in gesprek met het publiek. Ik vraag bijvoorbeeld: “Hoeveel moorden denkt u dat er per jaar worden gepleegd in Nederland?” Mensen komen dan altijd met enorme aantallen, vierhonderd of zo, omdat er in de media veel aandacht voor is. Maar in feite zijn het er 125. Vervolgens vertel ik een verhaal over de media die mensen zonder enige reden voortdurend bang maken.’ Wil je het publiek een les meegeven? ‘Dat is wat overdreven. Als mensen bij het naar huis gaan nog eens nadenken over wat ik heb gezegd, zou dat al heel mooi zijn.’ 16 maart 2023, Stadsschouwburg Utrecht ssbu.nl Locatie Stadsschouwburg Utrecht Als toonaangevend theater voor Midden-Nederland programmeert Stadsschouwburg Utrecht ieder jaar ruim 500 voorstellingen. Bekijk locatie