Levende prentenboeken: zo omschrijven de makers van beeldend muziektheatergezelschap Het Houten Huis hun voorstellingen. Zware thema’s worden niet geschuwd, ook niet in het prijswinnende Als het anders loopt. Acteurs en dansers met en zonder beperking schetsen een wereld vol zorg, tegenslag en levenskracht in de 9+-voorstelling Als het anders loopt van Het Houten Huis. Regisseur is Elien van den Hoek, tevens medeoprichter van het Groningse gezelschap. Ideeën beginnen altijd met een beeld dat bij haar opkomt, vertelt ze. ‘En dan nog een, en nóg een. De beelden moeten het verhaal vertellen. Dit keer begon het met een vrouw met een heel groot, zwaar hoofd, die in een ruimte zit waar ze niet makkelijk uitkomt.’ (links: scènefoto © Moon Saris – rechts: Elien van den Hoek, regisseur Het Houten Huis) Vastlopen Vier jaar lang kampte Elien zelf met veel pijn, en was het ziekenhuis in, ziekenhuis uit. ‘Ik wilde iets doen met dat beklemmende gevoel van vastzitten in je lijf én in het zorgsysteem.’ Al gauw kwamen er in haar hoofd allerlei personages bovendrijven. En wie konden die beter vertolken dan ervaringsdeskundigen – mensen die vanwege een verstandelijke of fysieke beperking als geen ander weten hoe het voelt om vast te lopen in de mallemolen van de zorg? Elien: ‘Ik besefte dat dit de perfecte kans was om met een heel diverse cast te werken.’ Dus schreef ze audities uit, waar een breed scala aan mensen op af kwam. Met sommigen klikte het meteen zo goed dat ze een aantal van haar bedachte personages schrapte en nieuwe rollen schreef, speciaal voor de spelers. ‘Marloes Dingshoff kwam auditeren in haar rolstoel, en zij speelde zo ontzettend goed, ik móést haar erbij hebben. Dus schreef ik een personage in een rolstoel voor haar.’ Ik besefte dat dit de perfecte kans was om met een heel diverse cast te werken Nieuwe benen Hoewel, ‘schreef’… Een Houten Huis-voorstelling bestaat doorgaans uit zo min mogelijk woorden. ‘De aaneenschakeling van beelden die ik bedenk, evolueert verder met de decorontwerpers. Tijdens de repetities komt er muziek en fysiek spel bij. Veel komt vanuit de acteurs en ontstaat op de repetitievloer. Voor dit stuk vroeg ik hun waar zij tegenaan gelopen zijn, of waar ze juist kracht uit halen. Dat leverde interessante anekdotes op, die deels in het verhaal verwerkt zijn.’ In de voorstelling volg je Johannes, die het syndroom van Down heeft, en zijn vader, die een oneindige stapel formulieren moet invullen. Op een gegeven moment krijgen ze ruzie en loopt Johannes weg. Hij dwaalt door verschillende ruimtes en treft daar allerlei soorten mensen. ‘Zoals een man die nieuwe benen krijgt,’ vertelt Elien, ‘en een meisje aan een infuus dat vanwege haar ziekte steeds opstijgt en dreigt te gaan vliegen.’ (© Moon Saris) Infuuspaal Naast acteurs staan er ook dansers op de vloer. De choreografieën, gemaakt samen met dansgezelschappen Plan-d en Club Guy & Roni, variëren van acrobatische capriolen tot een ontroerend duet met een infuuspaal. Dit alles speelt zich af tussen de bewegende muren van het decor, onder een hoog loket met een paar lange blauwe latexhanden. ‘Het is een voorstelling die je niet rationeel, maar eerder gevoelsmatig kan volgen. We proberen in het hoofd van mensen te duiken, je kijkt eigenlijk naar een metafoor van wat zich vanbinnen afspeelt. Wat je op het podium ziet, is droomachtig, of nachtmerrieachtig. Het zijn hallucinante beelden, een absurde werkelijkheid. Maar de mens is vanbinnen ook absurd.’ Liefde & humor Is een ingewikkeld en soms verdrietig onderwerp als dit wel geschikt voor een jeugdig publiek? ‘Ik maak me daar nooit zorgen over,’ aldus Elien. ‘Ik heb er veel vertrouwen in dat als je het verhaal op een goede manier verpakt – in schoonheid, met liefde, met humor – deze thema’s voor iedereen interessant zijn. Het gaat erom hoe je het doet. En dat hoeft niet per se een happy end te betekenen. Je kan meerdere dingen zien in het einde van deze voorstelling, maar ik hoop dat mensen in ieder geval met een warm gevoel naar buiten gaan. Omdat het ook gaat over hoe je ondanks tegenslagen overeind blijft, hoe je er voor elkaar kunt zijn en van het leven kunt genieten.’ Als het anders loopt sleepte al een arsenaal aan prijzen in de wacht, zoals de Zilveren Krekel, de Jonge Zwaan en de Podiumkids Publieksprijs. Juryleden én bezoekers lopen weg met de productie. Elien: ‘Ik vind het nog altijd heel bijzonder als jong en oud bij elkaar in de zaal zit. Iedereen kijkt op een andere manier. Het is heel fijn om dat met elkaar te delen.’