In haar werk onderzoekt schrijver, acteur en theatermaker Dilan Yurdakul haar worstelingen als dochter uit een migrantenfamilie. Ze vertelt erover op Festival Europa, waar ons werelddeel gevierd én kritisch bevraagd wordt vanuit cultuur, wetenschap en journalistiek. “Binnen een Turks gezin in Nederland spelen vaak gevoelens van schuld en schaamte.” Zelfs toen ze als twintiger de rol van Aysen speelde in de populaire soapserie Goede tijden, slechte tijden, voelde Dilan Yurdakul zich vanbinnen het onzekere verlegen meisje van vroeger. Tot ze haar focus verlegde naar het maken van eigen werk, zoals de Videoland-serie Bonnie & Clyde en theatervoorstellingen. Die autonomie doet haar goed. Recent verscheen haar autobiografische roman Maskerziel, waarin ze schrijft over de moeizame band met haar ouders, het leven tussen twee culturen, haar depressie en vlucht in drank en kortstondige avonturen met mannen, haar eerste relatie, en vooral het gevoel nooit goed genoeg te zijn. De verhalen komen ook terug in haar nieuwe voorstelling Alter. Fragmenten uit boek en voorstelling draagt ze voor in een poëtische performance tijdens Festival Europa, een samenwerking van de Universiteit Utrecht en Bibliotheek Utrecht. Maskerziel, Alter – vanwaar deze titels? ‘Ik heb in mijn leven verschillende persoonlijkheden gecreëerd om me achter te verschuilen. Als kind werd ik bijvoorbeeld gepest omdat ik “mollig” zou zijn. Daardoor werd ik opeens een sporty spice. Dat was alleen maar buitenkant, er zat veel pijn onder. Ook was ik heel verlegen, bang om niet gezien te worden, en juist daarom zocht ik de spotlights op. Op het podium en tv was ik ineens dé actrice. Maar vanbinnen voelde ik me nog steeds niet gezien. Dat niet gezien worden en het dragen van maskers, zie ik terug bij mijn familie. Zo liep mijn oma altijd op haar tenen bij mijn opa. En ik herken dat ook bij mijn moeder. Die ketting blijft doorgaan, totdat iemand ’m verbreekt. Ik voelde: dat is mijn taak.’ Je familie speelt een belangrijke rol in deze voorstelling. ‘Mijn eerdere voorstelling Door de schaduw heen ging vooral over mijn depressie. Dankzij therapieën heb ik die onder de knie gekregen, en ben ik weer verbinding gaan maken met mijn familie. Toen mijn opa overleed, kwamen er verhalen los waardoor ik bepaalde familiedynamieken beter begreep. Ik ging inzien waar mijn pijn vandaan kwam en ook hoe depressie generatieslang doorwerkt: via mijn opa en mijn moeder naar mij. We groeien allemaal op, we hebben allemaal een familie die ons wonden kan toebrengen. Vaak spelen er gevoelens van schuld en schaamte, vooral binnen een Turks gezin in Nederland, dat tussen twee culturen zit. Ik mis dat soort verhalen en dacht: hier moet een voorstelling over komen.’ Wat ontdekte je over jezelf en je familie? ‘Ik zag hoe ik als kind klem zat tussen de struggles van mijn neurotische moeder en mijn vader. Dat mijn vader door zijn eigen opvoeding moeite heeft om zich te binden, en hoe hij dat aan mijn zusje en mij heeft doorgegeven. In de voorstelling zit een scène waarin ik me nog steeds niet helemaal kan binden aan mijn vriend en me afvraag: wat wil ik? Durf ik het aan om een gezin te stichten? Daartegenover staat een mooie muzikale scène over mijn oma’s, die kinderen baarden zonder erbij na te denken. Ze offerden zichzelf op, en dat zie ik weer terug bij mijn moeder. Door je eigen levensverhaal te reconstrueren, ga je jezelf en je omgeving beter begrijpen. Pas als je over gevoelens van angst, schaamte en minderwaardigheid praat, krijgen ze een plek. Voor mij was dat helend en verlossend. Ik begin mijn verhaal met: “Ik ben opgevoed tot schaap.” Het kan eng zijn om van de kudde los te komen, maar soms is dat de enige weg, om later weer tussen de kudde, je familie te staan.’ Wat kunnen we het komende jaar nog meer van je verwachten? ‘Dit najaar ben ik te zien in de film De jacht op Meral Ö, een film over de Toeslagenaffaire. Ik speel de rol van Meral, een alleenstaande moeder van Turkse afkomst die gebukt gaat onder schulden en stress. Ook wil ik een roman en voorstelling schrijven over mijn oma en de eerste generatie Turkse vrouwen die naar Nederland kwam. Hun verhalen kennen we nog niet. Mensen die zich niet gehoord voelen een stem geven, diepe angsten bespreekbaar maken én mezelf laten zien, dat is key in mijn leven.’ De performance van Dilan is te zien en horen op 31 mei tijdens het gratis Festival Europa in Bibliotheek Neude: uu.nl/organisatie/festival-europa De voorstelling Alter gaat dit najaar op tournee: likeminds.nl 5x ook niet te missen op Festival Europa 1. Sprekers Politicoloog, auteur en performance artiest Mounir Samuel (foto)was correspondent in het Midden-Oosten en Noord-Afrika voor De Correspondent en De Groene Amsterdammer, en werkt momenteel aan duurzame systeemverandering en klimaatrechtvaardigheid. Hij komt spreken over klimaat en veiligheid en hoe die twee met elkaar samenhangen. Andere sprekers zijn Sander Schimmelpenninck, Eva Rovers en Lise Witteman. Dwight van van de Vijver is de host. 2. Film Hoogt on Tour selecteerde films en documentaires die je laten nadenken over thema’s als klimaat, migratie en eerlijke handel. Shadow Game (foto) gaat over alleenreizende minderjarige vluchtelingen die proberen de grenzen van Europa over te steken. In de natuurfilm Songs of Earth keert regisseur Margreth Olin terug naar haar geboorteplaats: de betoverende vallei Oldedalen in Noorwegen. En in de documentaire TONY laten Nederlandse journalisten zien wat er mis is met de cacao-industrie. De films zijn gratis te bekijken. 3. Theater De Kiesmannen toeren in mei door het land met hun Grote Europashow. Tijdens de Verkiezingsshow op Festival Europa slepen presentatoren Jochem Jordaan, Fien Reerds en Dylan Ahern je met een flinke dosis humor door het politieke moeras, zodat jij precies weet wat je kan gaan stemmen tijdens de Europese Verkiezingen. Wat zijn de plannen van de verschillende partijen op deze belangrijke thema’s? Deze show is gratis te zien op dit festival. Kom op tijd om dit niet te missen. 4. Muziek De Utrechtse muzikant Blaudzun (foto) komt naar Festival Europa voor een intieme show, waarin hij o.a. vertelt over zijn ervaringen met het reizen als artiest door Europa, post-Brexit. De band Panville speelt een mix van klezmer, gipsy swing en Balkan. ’s Avonds sluit het festival af met een silent disco vol Europese muziek. 5. TED Talks In de collegezaal van de bieb luister je naar inspirerende TED Talks van 17 minuten. Met o.a. de Oeigoerse rechtenstudent Ahmedjan Kasim over de bescherming van groepen mensen, EC-ambtenaar en influencer Sevim Aktas over de Green Deal en prof. mr. Janneke Gerards (foto) over een model dat overheidsorganisaties helpt om verantwoord en zorgvuldig te werk te gaan bij het nemen van besluiten over het inzetten van algoritmes.