Wat doen acteurs voor ze het podium op gaan? Hebben ze last van plankenkoorts? Wat zijn hun kleedkamerrituelen? Deze maand, in de laatste aflevering van deze rubriek: Genio de Groot. Tekst: Machiel Coehorst | foto: Jelmer de Haas Haiku’s & mantra’s De voorstelling Festen is gebaseerd op de gelijknamige film van Thomas Vinterberg. Even om het geheugen op te frissen: waar gaat het ook weer over? ‘Een familie probeert het ondraaglijke draaglijk te maken. Er zijn gruwelijke dingen gebeurd, maar iedereen probeert die met de mantel der liefde te bedekken. Dat kan natuurlijk niet. De schade wordt alleen maar groter om wat er verzwegen wordt. Totdat de bom barst.’ Waarin verschilt de theateruitvoering van de film? ‘Negen acteurs spelen alle rollen, ook die van de figuranten. Een dynamisch geheel dus, waarbij we razendsnel moeten schakelen tussen de rol van bijvoorbeeld bediende, oma, moeder. Van een persoon die een monoloog houdt van vijf minuten verander je opeens in iemand die gewoon voorbij komt lopen. Het grappige is dat we met zijn negenen als onszelf, dus niet als acteurs, het podium opkomen. We doen alsof er onenigheid is over de rolverdeling. Door deze introductie wordt het voor het publiek duidelijk waarom we met zijn negenen al die rollen spelen.’ Welke personages speel jij? ‘Die van de moeder, de opa, een bediende en een oom. Het moeilijkste zijn de verkledingen en de verschillende personages geloofwaardig laten overkomen. Voor de moeder doe ik alleen oorbellen in en verander ik iets aan de kleding. Een pruik draag ik niet, ik heb een kaal hoofd. Ik speel ook de demente opa die schuine moppen en anekdotes vertelt, waarbij hij steeds in herhaling valt. Je voelt dat hij, net als de vader, een verleden heeft. Ik wil dat je kunt zien dat hij al rot was voordat hij dement werd. In die familie is het al generaties lang niet pluis.’ Hoe bereid je je voor op het spelen van vier rollen? ‘Ten tijde van de première was ik vooral bezig om het allemaal te redden: de verkleedpartijen, de mise-en-scènes, etcetera. Dan is het stuk nog niet ingedaald en vliegt de concentratie alle kanten op. Nu alles is ingesleten, moet ik ervoor waken dat ik niet alles op de automatische piloot doe. Ik concentreer me op het rustig zijn, het zoeken van de beheersing en probeer me niet gek te laten maken door innerlijke onrust.’ Hoe dan? ‘Met ontspanningsoefeningen en boeddhistische mantra’s, zoals: “Omdat alles slechts een verschijning is, volmaakt in wat het is, zonder binding met goed of kwaad, aanvaarding of afwijzing, kun je net zo goed in lachen uitbarsten.” Die zin brengt me in balans. Zo heb ik een heel repertoire van zinnen en mantra’s voor verschillende stemmingen. Nog eentje? Een zelfbedachte haiku: “Voorbij goed en kwaad ben ik een deel van alles. Rustig, sterk en blij.” Als ik deze hardop uitspreek in de kleedkamer, voel ik me kalm en sterk voordat ik het podium opga.’ Heb je na al die jaren nog last van zenuwen? ‘Ik ben nu 69, dus dat is wel minder geworden. Toen ik tussen de 30 en 40 was, ambitieus en op veel fronten op de top van mijn kunnen, had ik wel stress voor een voorstelling. Als ik mezelf het podium opduwde, ging het wel weer. Met de jaren ben ik beheerster en meer beschouwend geworden. Het helpt dat ik me altijd heel goed heb voorbereid, dat geeft ook mentale rust. Ik ben altijd gespitst op de eerste twee minuten. Als ik die doorkom, komt de rest vanzelf.’ Genio de Groot was te zien in de voorstelling Festen op 9 en 10 juli in Stadsschouwburg Utrecht. ssbu.nl Locatie Stadsschouwburg Utrecht Als toonaangevend theater voor Midden-Nederland programmeert Stadsschouwburg Utrecht ieder jaar ruim 500 voorstellingen. Bekijk locatie