Black metal uit Utrecht staat internationaal goed te boek. Wat maakt de scene zo bijzonder? ‘Elke band in de stad heeft een unieke eigen sound.’ Veel Utrechters zullen het niet in hun vizier hebben, maar Utrechtse black metal is een van de hoogtepunten van het culturele aanbod. Ook in het buitenland staat het goed bekend. Zo vroegen bezoekers van een Duits metalfestival specifiek om een ‘Utrecht take-over’ van de programmering en toerde de Utrechtse band Laster in China. En ook popartiest Froukje is fan van een Utrechtse blackmetalband: op social media promootte ze vorig jaar het nieuwe album van Terzij de Horde: ‘Het is heel dynamisch, heel echt. Ik ben fan.’ Foto: Laster Kruisbestuiving Waar gewone metal vaak geassocieerd wordt met stoere mannen en trage, zware klanken, kent black metal kwetsbare, zware thema’s en maakt het gebruik van snelle, schrille klanken. Ook is de zang vaak krijsend en hebben de nummers een ongebruikelijke opbouw. Het is een genre dat bloeit in Utrecht, weten Nicky Heijmen, gitarist en zanger van Laster, en Johan van Hattum, bassist van Terzij de Horde. ‘Utrechtse blackmetalbands willen graag nieuwe klanken laten horen in hun muziek,’ zegt Johan. ‘Ze zijn niet beperkt in hun opvatting van het genre. Zo is onze muziek een heel duidelijke mix van black metal en hardcore punk (een snellere en agressievere vorm van punkmuziek, red.). Zo heeft elke band in de stad een unieke eigen sound.’ Dat is mede te danken aan de kruisbestuiving van ideeën, inspiratie en ook muzikanten, vult Nicky aan. ‘Vaak wonen we elkaars repeteersessies bij, lenen we muzikanten uit of organiseren bands samen een concert.’ In dat laatste speelt oefenruimte en concertzaal dB’s een belangrijke rol. Johan: ‘Iedereen bij dB’s mengt met elkaar, van welke muziek je ook houdt. Zo repeteerden we lang naast een reggaeband. Uiteindelijk werden we goede vrienden.’ Vernieuwingsdrang In het algemeen kunnen black metal-fans muzikaal gezien soms conservatief zijn, alsof er maar één juiste soort black metal is, aldus Johan. ‘In sommige steden moeten bands zich eerst “bewijzen” voordat ze erbij horen. Of er wordt een sterke hiërarchie in stand gehouden: “Wij waren hier eerder dan jij”. De scene in Utrecht is daarentegen heel open.’ Maar de vernieuwingsdrang heeft ook nadelen, merkt hij. ‘Commercieel gezien is black metal al een gok voor podia: het is nooit zeker dat een show uitverkoopt. En omdat onze muziek een mix is van genres, waren ze extra voorzichtig. Voor punkfestivals waren we te black metal en voor blackmetalfestivals te punk. Gelukkig is dat nu niet meer het geval.’ Nicky herinnert zich de optredens die Laster gaf bij dB’s: ‘Omdat we nergens een podium kregen, boekten we een repetitieruimte bij dB’s en speelden we daar. Met dertig man in een klein hok.’ Gelukkig was er de Stichting RUIS, verantwoordelijk voor het concertprogramma bij dB’s. Die hielp de Utrechtse scene door shows te organiseren waar blackmetalbands de kans kregen zich te laten horen. Ook Walter Hoeijmakers, art director van Roadburn Festival, een underground festival voor harde muziek, deed dat. Hij initieerde een project waarbij black metal-muzikanten een gezamenlijke compositie maakten: Maalstroom. Het merendeel kwam uit Utrecht. Foto: Terzij de Horde Tieners in de zaal Dat de lokale scene leeft, blijft niet onopgemerkt. Zo kwam de Chinese formatie Zuriaake tijdens hun tour speciaal naar Utrecht. Na de show raakten de mannen van Laster met de band aan de praat. Nicky: ‘Een maand later kregen we ineens een belletje of we in China wilden spelen. Uiteindelijk hebben we daar twaalf shows in veertien dagen gespeeld.’ Ik kan met trots zeggen dat wij de eerste blackmetalband op Into The Great Wide Open waren. Terzij de Horde treedt regelmatig op in Europa (Johan: ‘Ik kan met trots zeggen dat wij de eerste blackmetalband op Into The Great Wide Open waren’) en gaat na de release van hun nieuwe album in 2025 ook daarbuiten toeren. De brand bij en de verhuizing van dB’s is de scene niet in de koude kleren gaan zitten. Maar de nieuwe locatie van dB’s wordt zeker weer het nieuwe trefpunt. En ook bij het publiek treffen de bands nieuwe energie aan. ‘Waar we voorheen meestal dezelfde gezichten in de zaal zagen, verschijnen er nu vaker tieners. Die hebben tijdens de coronalockdowns black metal ontdekt,’ zegt Nicky. Johan vervolgt: ‘Het publiek is diverser geworden. De nieuwe generatie komt vandaag naar een show van Laster, gaat morgen naar Travis Scott en de dag daarna naar een technofestival. Die hokjes zijn niet meer zo afgebakend.’ Nicky: ‘Wij, als bands, worden allemaal wat ouder. Het is nu aan de kids om deze muziek op te pakken en ons keihard te overtreffen. Mijn steun hebben ze, ik sta vooraan.’