Utrecht staat vol met bijzondere gebouwen waar je regelmatig langsfietst, maar zeker niet alles van weet. Zoals de oude veegpost op de hoek Groeneweg/Laan van Nieuw-Guinea, die werd ontworpen door een extreem bescheiden architect. In de architectuur roeren de vrouwen zich op dit moment met een stevige emancipatieagenda. Zij willen iets doen aan de relatieve onzichtbaarheid van ‘vrouwen in architectuur’. Er verscheen aan het begin van de zomer een boek met precies die titel en er werd een symposium georganiseerd. De vrouwen op het symposium veegden activistisch de vloer aan met ‘starchitects’. Omdat zo’n architect met sterstatus meestal een egotrippende man is, gelauwerd door mannen, maar vooral omdat zij willen benadrukken dat je architectuur altijd samen maakt: de sterarchitect is sowieso een illusie. In het licht van ego’s in de architectuur moest ik aan Jan Planjer denken. Hij werkte van 1919 tot 1956 als architect voor de gemeente en is de vleesgeworden anti-star. Hij ondertekende zijn ontwerpen zelfs niet, waarschijnlijk vanuit het idee dat de gemeentelijke architectuurafdeling als een collectief opereert. We weten het niet precies, want er is weinig meer over hem bekend dan dat hij al snel ‘architect eerste klasse’ werd en dat hij tien jaar aan het hoofd stond van zijn afdeling. Bijna al Planjers gebouwen kregen later een monumentstatus. Zelfs in het ontwerp voor de kleine veegpost op de hoek van de Groeneweg en Laan van Nieuw-Guinea stopte hij zijn ziel en zaligheid. De symmetrie van het gebouw benadrukt de hoek. Twee halve rondingen accentueren die symmetrie, maar ook de twee deuren. Hoger aan de gevel keren ze links en rechts in het klein nog eens terug. Langs de hoogste hoeken speelt Planjer met rechte en schuine lijnen en stoepjes verzachten de overgang van gebouw naar straat. De veegpost van de gemeentereinigingsdienst stamt uit 1924. En al verdwenen er in de loop van de tijd wat expressieve details, het gebouw bepaalt nog altijd het beeld op het kruispunt. Het hield zijn functie tot 1941, toen werd het een brandweerkazerne. Later veranderde de functie nog een paar keer. Inmiddels huist er een tandartsenpraktijk. Ook de school schuin aan de overzijde, De Brug, is een ontwerp van Planjer. Een andere school van zijn hand is het voormalige gymnasium aan de Homeruslaan. Het ontwerp daarvan is lang toegeschreven aan een van Planjers tekenaars, die wél zijn naam op de ontwerptekening had gezet.